Ngày 6/7/2020, đại diện Ban Thường vụ và văn phòng Hiệp hội vì giáo dục cho mọi người Việt Nam có chuyến thăm  và tìm hiểu về hoạt động của Trung tâm Nghiên cứu Hỗ trợ Cộng đồng Hà Giang (HCA) – một đơn vị thành viên trong mạng lưới VAEFA đồng thời tìm hiểu về tình hình giáo dục người lớn và hoạt động của các trung tâm học tập cộng đồng tại thành phố Hà Giang.

Ra mắt “Trường học Trái Đất” để học sinh kết nối với thiên nhiên trong thời COVID-19

Nairobi, ngày 22 tháng 4 năm 2020 - Để đối phó với cuộc khủng hoảng COVID-19, một liên minh chưa từng có đã cùng nhau ra mắt “Trường học Trái Đất”, cung cấp nội dung giáo dục miễn phí, chất lượng cao để giúp đỡ học sinh, phụ huynh và giáo viên trên toàn thế giới hiện đang ở nhà. Hưởng ứng Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc (UNEP) và TED-Ed, Trường học Trái Đất đưa học sinh tham gia một cuộc phiêu lưu 30 ngày qua thế giới tự nhiên.

Nội dung của Trường học Trái Đất gồm có các video, tài liệu đọc và các hoạt động sẽ được dịch sang 10 thứ tiếng để giúp học sinh hiểu biết về môi trường đồng thời suy nghĩ về vai trò của mình. Đây là sáng kiến học tập trực tuyến lớn nhất trong lịch sử UNEP và được cung cấp miễn phí trên trang web của TED-Ed (liên kết TED-Ed’s website.)

Theo Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc (UNESCO), hơn 1,5 tỷ học sinh bị ảnh hưởng bởi việc đóng cửa trường học do COVID-19 (liên kết  COVID-19 school closures.) Đại dịch đã gây ra một cuộc khủng hoảng về sức khỏe, kinh tế và giáo dục; trong thời đại của những hạn chế về thể chất và xã hội, có nhu cầu mạnh mẽ về kiến thức khoa học toàn cầu.

Đó là lý do UNEP và TED-Ed, phối hợp với 30 cộng tác viên bao gồm National Geographic, WWF và UNESCO đã hợp tác để cho ra mắt Trường học Trái Đất chỉ trong vòng hơn hai tuần. Được xây dựng cho trẻ em và thanh thiếu niên từ 5-18 tuổi, chương trình học 30 ngày kéo dài từ Ngày Trái Đất đến Ngày Môi trường Thế giới 5/6 năm nay với chủ đề Thời đại của Mẹ thiên nhiên.

TED-Ed tạo ra các video giảng dạy miễn phí về mọi thứ, từ động vật và biến đổi khí hậu đến các trang trại dưới nước (liên kết  animals and climate change to underwater farms.) Đây là sáng kiến giáo dục của TED, có thư viện gồm hàng nghìn bài học tương tác được xây dựng bởi một mạng lưới gồm 500.000 nhà giáo dục từ khắp nơi trên thế giới, trải dài ở mọi lứa tuổi và đề tài.

Mỗi cuộc phiêu lưu đã được lựa chọn cẩn thận bởi một nhóm các chuyên gia thực hành và phục vụ cho các nhóm tuổi khác nhau. Một cuộc phiêu lưu bao gồm một thí nghiệm thực hành và khám phá thiên nhiên. Ngoài nội dung riêng của TED-Ed, Trường học Trái đất sẽ có video từ các tổ chức truyền thông đáng chú ý bao gồm National Geographic, PBS LearningMedia và BBC với mục tiêu trao quyền cho các học sinh trở thành người chăm sóc hành tinh này.

“Hàng tỷ trẻ em hiện đang nghỉ học vì COVID-19. Nhưng việc học không thể dừng lại. COVID-19 đã tiết lộ mức độ liên kết chặt chẽ giữa mọi sự sống trên hành tinh này”, Inger Andersen, Giám đốc điều hành UNEP phát biểu. “Tôi rất vui khi UNEP, cùng với TED-Ed và các cộng tác viên khác, đã cho ra mắt Trường học Trái Đất. Tìm hiểu về thế giới tự nhiên rất quan trọng để xây dựng một tương lai tốt đẹp và bền vững hơn cho tất cả.”

Vicki Phillips, Phó chủ tịch điều hành và giám đốc giáo dục Hội Địa lý Quốc gia chia sẻ: “Thời gian chưa từng có này làm nổi bật tầm quan trọng của việc giới trẻ kết nối với thế giới tự nhiên và thấu hiểu khoa học. Chúng tôi rất vui mừng được hợp tác với các tổ chức đáng tin cậy như UNEP và TED-Ed để nuôi dưỡng tinh thần khám phá và xây dựng sự đồng cảm với Trái Đất, bất kể học sinh ở đâu trên thế giới, ngay cả khi ở trong nhà, bên cửa sổ, hoặc tản bộ trong khu phố.”

“Mặc dù bị hạn chế chỉ ở trong nhà, dự án này cho thấy học sinh, phụ huynh và giáo viên trên toàn thế giới vẫn có thể tham gia học tập và các cuộc phiêu lưu khoa học cùng nhau. Trường học Trái Đất là sự hợp tác giữa rất nhiều nhà giáo dục tài năng và các đối tác đáng kinh ngạc từ khắp nơi trên thế giới, đó là lý do tại sao chúng tôi tự hào và vui mừng khi thấy sáng kiến khơi dậy sự tò mò chung của toàn thể các học sinh ở nhà, tất cả đều là những người quản lý môi trường của hành tinh này trong tương lai. Diễn đàn này là cánh cửa cho một số bài học truyền cảm hứng nhất về tự nhiên và môi trường, và mỗi bài học đều đi kèm với các hoạt động thiết thực và thú vị mà học sinh có thể tham gia và chia sẻ”, ông Logan Smalley, Giám đốc sáng lập sáng kiến giáo dục và giới trẻ của TED, TED-Ed cho biết.

Các bài học được quản lý bởi một nhóm các chuyên gia giáo dục môi trường bao gồm Tiến sĩ Kathleen Usher, Jessie Oliver và Juliane Voss, người đã làm việc với hơn 100 người góp phần tạo ra Trường học Trái Đất. Sáng kiến này hỗ trợ Mục tiêu SDG 4.7, Thập kỷ giao hàng và sẽ đóng góp cho Liên minh giáo dục toàn cầu do UNESCO sáng lập vào tháng trước nhằm triệu tập các chính phủ, đối tác công nghệ và các nhà lãnh đạo trong lĩnh vực giáo dục để học sinh có thể tiếp tục học tập. Là một phần của liên minh này, UNEP sẽ tìm cách điều chỉnh và chia sẻ nội dung này với những trẻ em không thể truy cập Internet.

Các cộng tác viên đã đồng ý hỗ trợ sáng kiến này bao gồm: BBC Ideas, Basel, Rotterdam and Stockholm Conventions, Bill Nye the Science Guy, Conservation International, CEE, Earth Day Network, Earth Challenge 2020, Environment Online (ENO), GeSI, International Olympic Committee, IUCN, Institute for Planetary Security, Junior Achievement, Learning in Nature, Littlescribe, Minecraft, National Geographic Society, Ocean Wise, Only One, Royal Geographic Society, SciStarter, Sitra, TAT, TED-Ed, The Nature Conservancy, UN Convention on Biodiversity, UN SDSN / TRENDS, UN Technology Innovation Lab, UNCCD, UNDP, UNEP, UNESCO, UNFCCC, UN Food and Agriculture Organization, University of Pennsylvania, Vult Labs, World Association of Girl Guides and Girl Scouts (WAGGGS), World Organization of the Scout Movement (WOSM), Wild Immersion and WWF.

 

Về Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc

UNEP là tiếng nói toàn cầu hàng đầu về môi trường. Nó cung cấp sự lãnh đạo và khuyến khích sự hợp tác trong việc chăm sóc môi trường bằng cách truyền cảm hứng, thông báo và cho phép các quốc gia và dân tộc cải thiện chất lượng cuộc sống mà không ảnh hưởng đến thế hệ tương lai

Về TED-Ed

TED-Ed là sáng kiến giáo dục và giới trẻ của TED. Nhiệm vụ của TED-Ed là khơi dậy và tôn vinh những ý tưởng của giáo viên và học sinh trên khắp thế giới. Mọi thứ chúng tôi làm đều hỗ trợ việc học - từ việc tạo ra một thư viện video hoạt hình gốc đang phát triển, đến việc cung cấp một diễn đàn quốc tế cho giáo viên tạo các bài học tương tác của riêng mình, để giúp các học sinh ham hiểu biết trên toàn cầu mang TED đến trường và đạt được các kỹ năng đọc hiểu, để ăn mừng sự đi đầu sáng tạo trong mạng lưới toàn cầu với hơn 500.000 giáo viên của TED-Ed. TED-Ed đã phát triển từ một ý tưởng có giá trị lan rộng sang một diễn đàn giáo dục đạt giải thưởng, phục vụ hàng triệu giáo viên và học sinh trên toàn thế giới mỗi tuần.

 

Vui lòng liên hệ để biết thêm thông tin:

Keishamaza Rukikaire, Trưởng phòng Tin tức & Truyền thông, UNEP, +254717080753

Melody Serafino, TED Press

 

          Tổ chức Giáo dục Cơ bản và Giáo dục Người lớn khu vực Châu Á-Thái Bình Dương (ASPBAE) cùng với cộng đồng trên toàn thế giới bày tỏ sự quan ngại liên quan đến đại dịch Covid - 19 với những tác động nặng nề đối với cuộc sống của mọi người trên thế giới, khiến các nhóm dễ bị tổn thương nhất phơi nhiễm với dịch bệnh và hậu quả khủng khiếp của nó. Các ca nhiễm bệnh và tử vong  tiếp tục tăng nhanh  trên toàn thế giới, kể cả ở nhiều nước đang phát triển ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương, nơi mà hệ thống y tế đang gặp nhiều thách thức.  Hàng trăm triệu người đã mất việc làm hoặc có nguy cơ mất phương tiện kiếm sống.  Theo UNESCO tính đến ngày 3 tháng 4 năm 2020, hơn 1,54 tỷ người học đã bị ảnh hưởng do đóng cửa trường học ở 188 quốc gia, chiếm gần 90% tổng số học viên trên thế giới.  Việc phong tỏa diện rộng dẫn đến đóng cửa nhiều trung tâm học tập cộng đồng (CLCs) và các chương trình học tập, giáo dục dành cho người lớn trong khu vực.

        Chúng tôi khẳng định rằng ngay cả trong tình huống khủng hoảng, quyền giáo dục phải được bảo vệ và việc học tập phải được duy trì, vì đây là một trong những chiến lược quan trọng nhất để ứng phó với cuộc khủng hoảng này và các cuộc khủng hoảng khác.  Trẻ em, thanh thiếu niên và người lớn cần được cập nhập thường xuyên các thông tin liên quan đến  virus và tác động của nó, đồng thời cần được hỗ trợ để họ - có thể đối phó và thích nghi một cách cá nhân hoặc mang tính tập thể với những tình huống biến đổi nhanh chóng trong khủng hoảng kèm theo các  hệ lụy sâu rộng.

      Chúng tôi ủng hộ những nỗ lực của UNESCO và Chính phủ trong việc triển khai các giải pháp đào tạo từ xa bằng cách sử dụng công nghệ phù hợp với phương pháp học linh hoạt, bao gồm cả các chương trình học dựa vào cộng đồng và người dân.  Tuy nhiên ASPBAE lưu ý rằng phần lớn  học viên từ các gia đình nghèo   có hoàn cảnh khó khăn, không có kết nối internet và thiếu các thiết bị để truy cập và tiếp thu công nghệ. Tình trạng này có thể làm gia tăng hơn nữa  khoảng cách trong sử dụng kỹ thuật số và thúc đẩy  các tập đoàn nắm bắt công nghệ giáo dục . Hiện đang có cuộc tranh đua giữa các hãng công nghệ thông tin tư nhân trong việc thúc đẩy và tiếp thị các mô đun và nền tảng học tập kỹ thuật số của họ.  Chúng tôi cũng nhận thấy các dân tộc thiểu số, người khuyết tật,  học viên là người trưởng thành và các nhóm yếu thế khác, đặc biệt là trẻ em gái và phụ nữ trong các nhóm kể trên, bị bỏ lại và chịu nhiều thiệt thòi hơn do không có tài liệu học tập phù hợp, rào cản ngôn ngữ  định kiến và sự phân biệt đối xử. Do đó chúng tôi kêu gọi Chính phủ, các đối tác phát triển và cộng đồng toàn cầu đảm bảo quyền truy cập miễn phí, được tiếp cận với các  công cụ thích hợp cho việc học từ xa dựa trên các chương trình học tập dựa vào cộng đồng,  đem lại nền giáo dục có chất lượng, phù hợp cho các  nhóm bị lề hóa và dễ bị tổn thương nhất.

       Cần nhiều giáo viên, giảng viên, cán bộ giáo dục, những người tiên phong đảm bảo duy trì việc học tập trong thời kỳ đại dịch Covid - 19. Sự an toàn, hạnh phúc, đảm bảo công việc, đào tạo và hỗ trợ cho họ cần được ưu tiên hàng đầu; họ cần được tạo điều kiện thông qua các phương thức bền vững và phù hợp để có thể tiếp cận tới tất cả học viên, thậm chí với những người khó tiếp cận nhất ví dụ như người sống ở vùng nông thôn, vùng sâu vùng xa và những người có nhu cầu đặc biệt.

      Mất việc làm và không có thu nhập do bị phong tỏa, cách ly đã khiến vô số học viên nghèo không thể tham gia các hoạt động giáo dục và học tập.  Theo chương trình lương thực thế giới (WFP), việc đóng cửa trường học khiến cho 368 triệu trẻ em trên toàn thế giới không được ăn trưa tại trường trong khi đây là nguồn dinh dưỡng hàng ngày của các em.  Gánh nặng lên vai người phụ nữ cũng gia tăng trong đại dịch khi họ vừa đảm đương công việc nội trợ, thêm trách nhiệm chăm lo sức khỏe, thậm chí cả việc dạy con  trong khi họ vừa là người lo bữa ăn và kế sinh nhai cho gia đình.  Các hoạt động an sinh xã hội đặt nguồn lực vào tay và do phụ nữ kiểm soát như hỗ trợ tiền mặt, hỗ trợ thực phẩm, và các biện pháp bảo vệ công việc sẽ là các yếu tố cần thiết để đảm bảo duy trì học tập.

          Chúng tôi quan ngại khi một số biện pháp độc đoán được thực thi khi ứng phó khẩn cấp với đại dịch ở nhiều quốc gia đã phá vỡ quy trình dân chủ và tính trách nhiệm giải trình. Tiếng nói của người dân và của đơn vị cơ sở cần phải được lắng nghe khi hình thành các biện pháp ứng phó trong khủng hoảng.  Chỉ khi đó các giải pháp bền vững, hiệu quả, phù hợp mới được tìm ra, những giải pháp đảm bảo không bỏ ai lại phía sau.  Chúng tôi kêu gọi các Chính phủ tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế về nhân quyền đã được thừa nhận và áp dụng cách tiếp cận dựa trên quyền trong khi  ứng phó với đại dịch.

          ASPBAE nhận thấy nhiều Chính phủ hiện nay đang sắp xếp lại ngân sách quốc gia để giải quyết tình trạng y tế khẩn cấp và hỗ trợ các nhóm dễ bị tổn thương.  Việc cắt giảm sâu và sắp xếp lại ngân sách có thể ảnh hưởng đến kế hoạch phân bổ cho giáo dục. Ngân sách bổ sung dự kiến dành cho giai đoạn phục hồi của khủng hoảng y tế bao gồm các gói kích thích lớn để giải quyết thiệt hại kinh tế có thể làm cạn kiệt nguồn lực, đặc biệt với các nước nghèo đang phát triển và thu nhập thấp.  Chúng tôi kêu gọi các Chính phủ tăng cường các giải pháp chống đỡ, bảo vệ ngân sách  cho các lĩnh vực xã hội vì các quốc gia cần củng cố hệ thống y tế, giáo dục và bảo trợ xã hội để có thể phục hồi hoàn toàn sau cuộc khủng hoảng này.  Chúng tôi cũng kêu gọi cộng đồng quốc tế huy động nhiều nguồn lực cần thiết, thiết lập các biện pháp như xóa nợ để hỗ trợ các nước có thu nhập thấp và trung bình trong nỗ lực đầu tư vào con người thông qua giáo dục, một chiến lược cốt yếu để hồi phục và tăng trưởng kinh tế, phục hồi và phát triển toàn diện.

          ASPBAE đoàn kết với các tổ chức xã hội dân sự và cộng đồng toàn cầu trong cuộc chiến chống lại đại dịch Covid-19.  Chúng tôi sẽ hợp tác với nỗ lực hướng tới đảm bảo tính liên tục cho giáo dục và học tập cho trẻ em, thanh thiếu niên và người lớn thông qua quảng bá các thông tin trung thực, chống lại các thông tin sai lệch và giả mạo, giúp các nhóm cộng đồng ứng phó với khủng hoảng và hậu quả của nó, giám sát trách nhiệm của Chính phủ và sự hỗ trợ quốc tế để các quốc gia sau khủng hoảng lần này phát triển với nền giáo dục, y tế, dinh dưỡng và bảo trợ xã hội tốt hơn và  công bằng hơn cho tất cả mọi người.

 

 

Khi đại dịch COVID – 19 đang lan rộng trên khắp thế giới, các hệ thống trường học phải đóng cửa. Đến nay, cộng đồng giáo dục chủ yếu tập trung vào các chiến lược khác nhau để tiếp tục việc học, bao gồm các thảo luận sôi nổi về vai trò của công nghệ giáo dục so với việc phân phát các tài liệu in. Nhưng có tương đối ít các cuộc thảo luận về việc làm cách nào để tận dụng được các tri thức và thực tiễn đã được đúc kết từ nhiều năm kinh nghiệm trong các lĩnh vực nhân đạo và phát triển.

Trong suốt sự nghiệp của mình, tôi đã có vinh dự được hỗ trợ để đúc kết các hành động và phương pháp tiếp cận khác nhau của các giáo viên và các nhà lãnh đạo các chương trình dự án thành các lý thuyết và thực hành trong lĩnh vực giáo dục trong các trường hợp khẩn cấp (education in emergencies). Ngày nay, mặc dù thế giới chưa bao giờ chứng kiến một cuộc khủng hoảng như hiện nay, lĩnh vực giáo dục trong các trường hợp khẩn cấp có rất nhiều thông tin và kinh nghiệm quý giá để chia sẻ với hệ thống các trường học trên toàn cầu.

PHẠM VI ĐÓNG CỬA TRƯỜNG HỌC LIÊN QUAN ĐẾN COVID – 19 LÀ CHƯA TỪNG CÓ TRONG LỊCH SỬ:

Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc (UNESCO) đang theo dõi tác động của đại dịch đối với nền giáo dục. Tính đến ngày 30/3, ước tính rằng 87% học sinh trên toàn thế giới, tức 1,5 tỷ người, đã bị ảnh hưởng bởi việc đóng cửa trường học. Phần lớn những học sinh này đang theo học tại các trường tiểu học và trung học, nhưng cũng có hàng triệu học sinh bị ảnh hưởng ở các cấp giáo dục tiền tiểu học và đại học, cao đẳng. Hơn 180 quốc gia đã đóng cửa trường học trên toàn quốc, trong khi các quốc gia khác thực hiện đóng cửa trường học cấp địa phương. Ở Hoa Kỳ, trong khi việc phong tỏa toàn quốc chưa xảy ra, 50 tiểu bang và vùng lãnh thổ Hoa Kỳ đã đóng cửa trường học.

Thông điệp sức khỏe cộng đồng chống COVID – 19 và đào tạo y tế công cộng cần được triển khai đồng bộ ngay lập tức thông qua các hoạt động giáo dục:

Trong những thập kỷ gần đây, khủng hoảng chủ yếu là do thiên tai, xung đột vũ trang hoặc đôi khi là dịch bệnh đã làm gián đoạn giáo dục ở từng quốc gia hoặc khu vực. Ví dụ, trận lụt năm 2010 ở Pakistan đã cuốn trôi nhà cửa và mùa màng ở 1/5 đất nước, ảnh hưởng đến 20 triệu người, trong đó có nhiều trẻ em và thanh thiếu niên. Các trường học trong khu vực bị ảnh hưởng đã phải đóng cửa và chuyển đổi thành nơi trú ẩn tạm thời cho cộng đồng. Tại Trung Đông trong vòng 10 năm qua, ít nhất 2,8 triệu trẻ em Syria đã nghỉ học một thời gian và 5 triệu trẻ em đã phải nghỉ học khi dịch bệnh Ebola lan rộng khắp Tây Phi hồi năm 2013.

Nhưng thậm chí so với việc đóng cửa trường học trong các cuộc khủng hoảng toàn cầu, như trong đại dịch cúm Tây Ban Nha năm 1918, 40 thành phố của Hoa Kỳ đóng cửa trường học, và Thế chiến thứ II, ở Anh, một triệu trẻ em đã phải nghỉ học, mức độ gián đoạn giáo dục hiện nay còn lớn hơn rất nhiều. Điều này một phần là do trong vòng 50 năm trở lại đây, trường học đã trở thành một đặc trưng gắn với tuổi thơ, không chỉ giáo dục mà còn là chương trình quốc gia chăm sóc trẻ em lớn nhất ở hầu hết các nước trên thế giới. Ngày nay, 90% thiếu niên trên thế giới đang theo học tại các trường tiểu học so với 40% vào năm 1920.

GIÁO DỤC TRONG TRƯỜNG HỢP KHẨN CẤP LÀ GÌ?

Mặc dù tình hình hiện nay là chưa từng có tiền lệ, song đã có các kiến thức hữu ích về học tập trong các cuộc khủng hoảng kéo dài. Trong 20 năm qua, “giáo dục trong các trường hợp khẩn cấp” đã kết hợp lại thành một lĩnh vực được nghiên cứu và thực hành bởi các học viên và học giả làm viện trợ nhân đạo và phát triển toàn cầu. Trong khoảng thời gian này, các tiêu chuẩn thực tiễn đã được phát triển, bao gồm các hướng dẫn kỹ thuật, các chương trình nghiên cứu mới, các khóa học đại học, một quỹ toàn cầu cho giáo dục trong trường hợp khẩn cấp và các tạp chí học thuật.

Giáo dục trong trường hợp khẩn cấp đề cập rộng rãi đến việc đảm bảo cho những người bị ảnh hưởng bởi các trường hợp khẩn cấp và khủng hoảng, bất kể loại hình hay nguồn gốc khủng hoảng, có thể tiếp cận giáo dục an toàn, phù hợp và chất lượng. Điều này bao gồm tập trung vào chu trình phòng ngừa và công tác chuẩn bị để ứng phó với các trường hợp khẩn cấp, cũng như đáp ứng và phục hồi từ các trường hợp khẩn cấp.

Trọng tâm của lĩnh vực này là một tập hợp các tiêu chuẩn toàn cầu được phát triển vào năm 2004 bởi Liên minh các tổ chức giáo dục trong trường hợp khẩn cấp (INEE). Các tiêu chuẩn INEE tối thiểu được xây dựng dựa trên sự kết hợp giữa bí quyết học tập và bằng chứng khoa học, thường được sử dụng để ứng phó với khủng hoảng ở các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình, dân số tị nạn và cơ sở hạ tầng bị phá hủy.

Mặc dù có những khác biệt với đại dịch COVID-19 hiện nay, cộng đồng giáo dục trong trường hợp khẩn cấp vẫn có thể cung cấp những bài học, kinh nghiệm và thực hành trong hầu hết mọi trường hợp giáo dục bị gián đoạn trong một khoảng thời gian dài. Nổi bật là bốn bài học dưới đây.

1. Huy động mạng lưới giáo dục để phổ biến các thông điệp sức khỏe cộng đồng mang tính sống còn:

Trong giai đoạn đầu của tình trạng khẩn cấp, điều quan trọng là phải nhanh chóng khởi động lại các hoạt động giáo dục bằng cách tập hợp trẻ em và thanh thiếu niên mỗi ngày vì nhiều lý do, bao gồm để phổ biến các thông điệp an toàn sức khỏe thiết yếu.

Những hoạt động giáo dục sớm này khác nhau trong mỗi hoàn cảnh. Trong giai đoạn đầu của cuộc khủng hoảng Darfur ở Sudan, trẻ em được một tình nguyện viên trưởng thành dẫn dắt, thường xuyên tập hợp dưới một gốc cây hoặc trong một cái lều để hát những bài hát, chơi trò chơi và học cách giữ an toàn trong môi trường mới. Để giảm thiểu nguy cơ cao mắc bệnh tả, mọi người trong cộng đồng phải tìm hiểu nơi có nguồn nước an toàn, nơi nên đi vệ sinh và làm thế nào để rửa tay đúng cách. Trẻ em thường xuyên thực hành những hành động này và trở thành đại sứ cho gia đình.

Ngày nay, nhiều quốc gia đã đóng cửa trường học đang chuyển sang một số hình thức học tập từ xa, bằng các tài liệu in, chương trình phát thanh hoặc học trực tuyến, với một liên minh toàn cầu hình thành để giúp đỡ hướng dẫn và hỗ trợ. Thông điệp sức khỏe cộng đồng chống COVID – 19 và đào tạo y tế công cộng cần được triển khai đồng bộ ngay lập tức thông qua các hoạt động giáo dục. Đáng ngạc nhiên, điều này bị thiếu nhiều trong phản ứng giáo dục cho cuộc khủng hoảng này. Ví dụ, tại Hoa Kỳ, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) cung cấp một loạt các hướng dẫn về cách khử trùng trường học, cách đánh giá khi nào thì trường học đóng cửa, phải làm gì khi một thành viên của trường nhiễm COVID – 19, và thậm chí làm thế nào để tiếp tục giảng dạy thông qua học từ xa. Nhưng họ lại không cung cấp các tài liệu giáo dục làm thế nào các trường có thể chủ động tham gia vào các chiến dịch y tế công cộng quốc gia chống COVID – 19.

Điều này đòi hỏi vai trò lãnh đạo từ cộng đồng y tế công cộng và không nên để các giáo viên hoặc trường học chịu trách nhiệm trong việc phát triển các thông điệp hay tài liệu về sức khỏe. Ví dụ, tại Hoa Kỳ, cộng đồng y tế công cộng nên hợp tác ngay lập tức với các trường học trên khắp cả nước để phát triển và phổ cập các tài liệu giảng dạy và học tập phù hợp với lứa tuổi về các chủ đề như rửa tay, giữ khoảng cách an toàn với những người khác và ho vào khuỷu tay. Những thông điệp này cần được phổ biến thường xuyên và cập nhật cho các mạng lưới giáo dục khi cần. Trường học từ lâu đã là phương tiện tuyên truyền thông tin y tế công cộng, như trong chiến dịch ngừng hút thuốc lá ở Mỹ. Trong cuộc khủng hoảng này, có khả năng các thông điệp về sức khỏe cộng đồng sẽ được đưa từ sách giáo khoa lên bàn ăn tối, vì phụ huynh gần gũi hơn nhiều với việc học của trẻ em.

2. Lên kế hoạch cho việc đóng cửa trường học trong hàng tháng, chứ không chỉ theo tuần:

Nếu có một điều mà tôi đã học được từ công việc của mình trong lĩnh vực giáo dục trong trường hợp khẩn cấp, thì đó là việc trở lại với thói quen học tập luôn mất nhiều thời gian hơn bạn nghĩ. Ngày nay, các trường học ở nhiều quốc gia đã đóng cửa trong nhiều tuần, với các thời hạn được kéo dài thường xuyên. Ở Hoa Kỳ, chỉ một số tiểu bang như Virginia và Kansas đã tuyên bố họ sẽ không bắt đầu lại trong năm học này. Việc đóng cửa các trường học rất có khả năng sẽ kéo dài hàng tháng chứ không phải vài tuần, và cộng đồng giáo dục có thể nhận thức điều này và chuẩn bị kịch bản ứng phó lâu dài càng sớm càng tốt.

Khi lãnh đạo, các nhà quản lý và các nhà giáo dục lên kế hoạch cho các hoạt động học từ xa, họ cần tìm cách để phương án ứng phó khẩn cấp có thể làm nền tảng để đạt được các mục tiêu dài hạn.

Dịch Ebola đã đóng cửa các trường học khắp Liberia, Sierra Leone và Guinea, về mặt giáo dục, là một phép so sánh hữu ích với cuộc khủng hoảng hiện nay. Trên toàn Tây Phi, các trường học bị đóng cửa không phải vì chúng bị phá hủy do thảm họa hay chiến tranh mà là để ngăn chặn sự lây lan của virus Ebola. Gia đình và trẻ em không bị di dời khỏi cộng đồng mà chỉ bị hạn chế tại nhà, cách ly xã hội và thay đổi hành vi khi cần thiết.

Trong trường hợp dịch Ebola, các trường học đã bị đóng cửa từ năm đến tám tháng. Để giảng dạy trở lại, các trường học được khử trùng một cách có hệ thống một khi dịch bệnh được kiểm soát. Điều này đặc biệt quan trọng vì nhiều trường đã được sử dụng làm trung tâm cho các bệnh nhân mắc bệnh Ebola. Giáo viên và ban giám hiệu nhà trường được đào tạo về các biện pháp giám sát và phòng ngừa thích hợp, bao gồm việc đo thân nhiệt học sinh mỗi ngày và yêu cầu các em rửa tay đúng cách khi ra và vào tòa nhà.

Một báo cáo có tầm ảnh hưởng của UNICEF từ năm 1999 đã lập luận rằng trong khủng hoảng, các hoạt động giáo dục không nên chỉ được thiết kế như các biện pháp khẩn cấp ngắn hạn mà phải là các ứng phó nhanh với mục tiêu phát triển dài hạn. Nguyên tắc này vẫn còn đúng cho đến ngày nay và nếu được thực hiện nghiêm túc, có thể đã giúp ngành giáo dục ứng phó tốt hơn với đại dịch COVID - 19. Điều đó có nghĩa là khi lãnh đạo, quản lý các nhà trường và các nhà giáo dục lên kế hoạch cho các hoạt động học từ xa, họ cần tìm cách để phương án ứng phó trước mắt có thể đặt nền tảng đạt được các mục tiêu dài hạn.

3. Xem xét các hậu quả không lường trước và tìm cách giảm thiểu chúng:

Tính liên tục của giáo dục là một trong những hoạt động rõ nhất để khuyến khích sự kiên cường, hạnh phúc của trẻ em và giảm bớt lo lắng trong trường hợp khẩn cấp. Tuy nhiên, không phải tất cả trẻ em sẽ cần hỗ trợ sức khỏe tinh thần, và thực sự điều này hiếm khi khả thi. Đối với phần lớn trẻ em, đảm bảo tính liên tục trong giáo dục an toàn, phù hợp và các dịch vụ xã hội cơ bản khác là đủ để giúp chúng thích nghi với tình hình mới. Các chỉ dẫn nhân đạo để hỗ trợ sức khỏe tinh thần và tư vấn tâm lý một cách tiếp cận đa tầng với tất cả những người trẻ tuổi được giáo dục, đi kèm với các chương trình cụ thể cho trẻ em và thanh thiếu niên dễ bị tổn thương.

Những ý định tốt có thể trở thành sai lầm lớn nếu những rủi ro tiềm ẩn liên quan đến kế hoạch cung cấp viện trợ nhân đạo không được suy nghĩ cẩn thận.

Nếu làm tốt, các hoạt động giáo dục có thể cung cấp một thói quen mang lại cho giới trẻ cảm giác ổn định trong bối cảnh đang thay đổi nhanh chóng. Đây là một phần quan trọng trong việc giúp trẻ em xử lý và thích nghi theo môi trường thay đổi bên ngoài và phát triển các chiến lược mới để đối phó. Thông tin về an toàn và sức khỏe cộng đồng thường được chia sẻ thông qua các hoạt động giáo dục, như đã trình bày ở trên, có thể làm rõ khủng hoảng và giúp trẻ em cảm thấy làm chủ môi trường tốt hơn. Trong các cuộc khủng hoảng kéo dài, giáo dục mang đến hy vọng cho một tương lai tốt đẹp hơn, một chức năng quan trọng trong việc hỗ trợ khả năng phục hồi tự nhiên.

Tuy nhiên, để đạt được những lợi ích này, điều quan trọng là các hoạt động giáo dục phải an toàn, phù hợp và toàn diện. Thời điểm khủng hoảng làm sự bất bình đẳng thêm trầm trọng và nguyên tắc “không gây tổn hại” là một mệnh lệnh: bất kỳ hành động nào cũng phải đảm bảo không được gây ra tác động tiêu cực. Lấy cảm hứng từ Lời thề Hippocrates trong hành nghề y, nó đã được phát triển trong lĩnh vực nhân đạo bắt đầu từ cuối những năm 1990 do sự nhận thức ngày càng cao về những hậu quả tiêu cực mà viện trợ nhân đạo có thể gây ra nếu không được thực hiện tốt. Việc nhận thức về vấn đề này được nâng cao ngay sau cuộc diệt chủng Rwandan, khi viện trợ nhân đạo, từ nơi trú ẩn và bảo vệ thực phẩm, hàng hóa, đã được vũ khí hóa để tiếp tục hành động tàn bạo. Trong những trường hợp ít cực đoan hơn, khi sự hỗ trợ khẩn cấp được phân phối không đồng đều và vô tình ưu tiên nhóm người này hơn nhóm khác (ví dụ: người tị nạn so với thành viên cộng đồng địa phương), điều đó có thể dẫn đến sự chia rẽ, bất hòa và đôi khi là bạo lực. Trong một số trường hợp, cách thức phân phối viện trợ thực phẩm khẩn cấp đã khiến phụ nữ và trẻ em gái có nguy cơ bị bóc lột và lạm dụng tình dục cao hơn. Những ví dụ này minh họa cách các ý định tốt có thể trở nên rất sai lầm nếu những rủi ro tiềm ẩn liên quan đến kế hoạch cung cấp viện trợ nhân đạo không được suy nghĩ cẩn thận.

Điều bắt buộc đối với các hệ thống trường học bị tác động bởi COVID – 19 là áp dụng nguyên tắc không gây tổn hại. Điều này có nghĩa là tạm dừng lại để xem xét các hậu quả ngắn hạn và dài hạn tiềm ẩn của các phương án được đề xuất. Một cách để hiểu những rủi ro đó là tính đến những người hưởng lợi của chương trình. Nói chuyện với học sinh và gia đình, đặc biệt là những người có nguy cơ cao, về các kế hoạch và nghe phản hồi từ họ.

Có một số rủi ro có thể dự đoán. Một rủi ro rất thực tế là làm trầm trọng thêm sự bất bình đẳng đang tồn tại. Ngày nay, đối với những học sinh không được tiếp cận với công nghệ, sách, thực phẩm hoặc người lớn biết chữ ở nhà, việc học từ xa có nguy cơ gia tăng đáng kể khoảng cách giữa họ với những tài nguyên đó.

Rủi ro liên quan đến bảo vệ trẻ em xảy ra thường xuyên trong trường hợp khẩn cấp vì các cơ chế hiện có để giữ an toàn cho trẻ em không thể tiếp cận được hoặc bị phá vỡ. Liệu trẻ em sẽ có nguy cơ bị lạm dụng tình dục trực tuyến cao hơn khi mà hiện nay hàng trăm triệu thanh thiếu niên đang sử dụng công nghệ để học tập? Liệu việc xác định và hỗ trợ trẻ em bị lạm dụng sẽ khó khăn hơn?

Các chính sách bất hợp lý không được điều chỉnh phù hợp với bối cảnh là một lĩnh vực khác có thể dự đoán sẽ gây ra hậu quả không lường trước được. Tại Sierra Leone thời hậu chiến, những học sinh cấp hai đã ở trường tị nạn trong nhiều năm phải có chứng chỉ tiểu học do chính phủ cấp để đăng ký vào trường cấp hai, buộc nhiều học sinh phải học lại tiểu học. Làm thế nào để đánh giá quá trình học từ xa của trẻ, và thông tin đó sẽ được sử dụng như thế nào để phân bổ tài chính và các hỗ trợ của nhà trường? Các trường sẽ phản hồi thế nào với đánh giá đó, bằng cách cung cấp hỗ trợ cần thiết cho những học viên bị tụt lại phía sau, hay đưa ra nội dung nâng cao hơn cho những người đã vượt qua nhanh hơn?

Chúng ta sẽ không biết chắc chắn tất cả các hậu quả không lường trước có thể xảy ra, cả tốt và xấu, từ việc đóng cửa trường học chưa từng có này. Nhưng ngành giáo dục phải nghiêm túc suy nghĩ về những rủi ro có thể xảy ra và cố gắng tìm cách giảm thiểu chúng.

4. Xây dựng trường học tốt hơn:

Một nguyên tắc trọng tâm trong phục hồi hậu khủng hoảng là tận dụng thời cơ để tái thiết tốt hơn. Trong giáo dục, chúng ta đã thấy nguyên tắc này được áp dụng trên nhiều yếu tố khác nhau của hệ thống trường học. Chẳng hạn, trước khi xảy ra cuộc diệt chủng ở Rwanda, các trường học, mang theo di sản thuộc địa Bỉ, đã công khai ủng hộ người Tutsi và phân biệt đối xử với người Hutus. Tái thiết sau nạn diệt chủng, các trường và nội dung học tập đã được thay đổi ngoạn mục. Tùy thuộc hoàn cảnh, cũng có thể có các hỗ trợ để cải thiện cơ sở hạ tầng. Ví dụ, trong giai đoạn phục hồi sau trận động đất kinh hoàng năm 2005 ở miền bắc Pakistan, các trường học đã được xây dựng lại và trang bị thêm với kết cấu tốt hơn nhiều.

Tìm cách để tái thiết tốt hơn trên tất cả các nguyên tắc đã thảo luận trước đây và cung cấp cho nền giáo dục một dàn ý để tìm kiếm cơ hội trong bối cảnh khủng hoảng.

Có rất nhiều cách khác nhau để hệ thống trường học có thể trở nên mạnh hơn do cuộc khủng hoảng COVID – 19. Một lĩnh vực tiềm năng xoay quanh sự tham gia của phụ huynh trong giáo dục. Các nghiên cứu cho thấy rằng khi cha mẹ tham gia vào việc giáo dục con cái, đặc biệt thông qua việc đặt câu hỏi về những gì con đang học ở trường, học sinh sẽ học tốt hơn. Điều này đặc biệt đúng đối với trẻ em của các gia đình có thu nhập thấp, khi các trường thường xuyên phải vật lộn để xây dựng các mối quan hệ ý nghĩa với cha mẹ. Các trường học có thể xây dựng những mối quan hệ ý nghĩa này trong quá trình học từ xa và duy trì chúng khi trở lại trạng thái bình thường.

Một lĩnh vực tiềm năng khác có thể xoay quanh việc tích hợp công nghệ và giáo dục. Học từ xa có thể buộc nhiều giáo viên và ban giám hiệu nhà trường phải thúc đẩy công nghệ, và mức độ xúc tiến trôi chảy này có thể được duy trì sau khủng hoảng để hỗ trợ học sinh (đồng thời luôn lưu ý những hậu quả tiêu cực tiềm ẩn đi kèm).

Nhiều hệ thống giáo dục sẽ nhận thấy việc trở lại “bình thường” sẽ không còn là một lựa chọn, nhưng chính điều này có thể trở thành đòn bẩy quan trọng xúc tác cho việc chuyển đổi hệ thống –điều tối cần thiết hiện nay ở nhiều nơi trên toàn cầu.

Một lĩnh vực tiềm năng cuối cùng bao gồm chính các hệ thống trường học và sự sẵn sàng của họ để đối mặt với một cuộc khủng hoảng khác. Nếu không phải là điều gì khác, COVID – 19 đã chỉ ra việc hầu hết các hệ thống giáo dục thiếu nghiêm trọng các kế hoạch ứng phó khẩn cấp như thế nào.  Có được các hệ thống giáo dục kiên cường hơn sẽ là rất tốt.

KẾT LUẬN

Cộng đồng giáo dục trong trường hợp khẩn cấp có nhiều bài học quan trọng để hỗ trợ khi hệ thống các trường học trên khắp thế giới ứng phó với cuộc khủng hoảng COVID – 19. Các giải pháp sáng tạo cung cấp các ứng phó tức thì, xem xét các hậu quả không lường trước và đặt nền tảng để xây dựng lại tốt hơn có thể đến từ, và được áp dụng cho bất kỳ nơi nào trên toàn cầu. Nhiều hệ thống giáo dục sẽ nhận thấy việc trở lại “bình thường” sẽ không còn là một lựa chọn, chính điều này có thể là một đòn bẩy quan trọng xúc tác cho việc chuyển đổi hệ thống hiện đang là điều rất cần thiết ở nhiều nơi trên toàn cầu.

Nguồn:https://www.brookings.edu/research/covid-19-and-school-closures-what-can-countries-learn-from-past-emergencies/